به گزارش زاهدانه ، حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد جمعیت شهری زاهدان در نقاط حاشیه‌‌ای شهر زندگی و بخش زیادی از جمعیت آن در فقر و بیکاری مطلق به سر می‌برند و از حداقل امکانات برخوردارند که باید برای رفع مشکلات آنها تدابیری اتخاذ شود.

مهم‌ترین ویژگی اجتماعی حاشیه‌ نشینان شهر زاهدان جوانی خانوارها است، با این حال سطح سواد والدین این خانوارها بسیار پایین است.

فقر فرهنگی و مشکلات مالی و مقایسه زندگی دیگر شهرنشینان که از امکانات امروزی برخوردارند، موجب ایجاد نارضایتی عمیق در بین مردم حاشیه‌نشین می‌شود به همین دلیل ناهنجاری‌های اجتماعی در این مناطق سریعاً رشد می‌کند.

خبرنگار فارس در سیستان و بلوچستان به سراغ مردم این منطقه رفته تا گوشه‌ای از مشکلات آنان را بازگو کند.

کمبود فضای آموزشی در مناطق حاشیه نشین

امیر حمزه جمالزهی یکی از شهروندان این مناطق است که تاکنون پیگیری‌های زیادی برای رفع مشکلات موجود در منطقه انجام داده است.

وی می‌گوید: در محله محمد آباد واقع در کشاورز ۱۴ تنها یک دبستان وجود دارد و با توجه به اینکه آمار دانش‌آموزان در این منطقه زیاد است وجود یک مدرسه به تنهایی پاسخگوی حجم عظیمی از دانش‌آموزان منطقه نیست.

وی ادامه داد: این آموزشگاه از حداقل امکانات آموزشی برخوردار است و با توجه به اینکه افرادی که در این محل زندگی می‌کنند از قشر کم درآمد و بی‌بضاعت جامعه هستند، باید نسبت به رفع کمبودهای منطقه اقدامات لازم انجام شود.

جمال زهی نبود سیستم رایانه برای دانش‌آموزان پایه ششم، نبود تلفن ثابت، تخته وایت‌برد، وسایل کمک آموزشی، میز آموزگار و غیره را از مهم‌ترین نیازهای این آموزشگاه عنوان کرد.

وی خاطرنشان کرد: برای دانش‌آموزان این آموزشگاه هیچ گونه فضای ورزشی نیز در نظر گرفته نشده و در واقع زنگ ورزش در این آموزشگاه هیچ جایگاهی ندارد.

وی بیان داشت: برخورداری از نعمت سواد و تعلیم و تربیت از حداقل انتظاراتی است که دانش‌آموزان این منطقه از مسئولان دارند.

این شهروند در ادامه نبود مرکز بهداشت را از دیگر مشکلات منطقه عنوان کرد و گفت: چنانچه مادر بارداری در این منطقه نیاز به مراقبت‌های بهداشتی داشته باشد، باید مسافت چند کیلومتری را طی کند و یا اگر فردی مسموم شد باید از سر خیابان کشاورز ماشین بگیرد که خود چند ساعت وقت می‌برد، خدا نکند کسی بسوزد یا با گاز مسموم شود، زیرا خودروهای تاکسی و یا شخصی به این منطقه خیلی کم تردد می‌کنند.

جمالزهی افزود: اکثر خانه‌های این منطقه فاقد سند مالکیت بوده که پس از اعلام عفو رهبری برای سند‌دار کردن خانه و یا زمین‌های بدون سند، به ثبت اسناد مراجعه کردیم اما پلاک ۲۸۳۰ کابوسی شد برای مردم محروم این منطقه.

وی گفت: نبود روشنایی معابر و نصب‌نکردن کنتور برق از طرف اداره برق نیز از دیگر مشکلاتی است که مردم این منطقه با آن سر و کار دارند و این امر باعث شد اکثر مردم از راه غیر شرعی و غیر قانونی خانه‌های خود را برق‌دار کنند که خطرات جانی و اقتصادی هم برای دولت و هم برای مردم در پی خواهد داشت.

وی ادامه داد: پیگیری‌های زیادی برای رفع معضل روشنایی خانه‌های مسکونی منطقه انجام داده‌ام که مسئولان در اداره برق طبق قانون می‌گویند نمی‌توانند به خانه‌های بدون سند برق بدهند.

جمال زهی بیان داشت: همان طور که مسئولان در جریان هستند نداشتن سند منازل مسکونی برابر است با ساخت و ساز بدون مجوز. یعنی شهرداری زاهدان خانه‌هایی که سند ندارند را پروانه کار نمی‌دهد لذا مردم چون فقیر و کم درآمد هستند به ناچار به ساخت و ساز موقتی روی آورده‌اند که مثل تار عنکبوت می‌ماند و با کوچک‌ترین زمین لرزه‌ای منهدم می‌شوند که این تجربه تلخ غم‌بار را در استان بم به چشم مشاهده کرده‌ایم.

وی ادامه داد: شهرداری همان طور که در دیگر نقاط شهر به نحو احسن به نظافت اهمیت می‌دهد به امر نظافت و جمع‌آوری به موقع زباله‌ها در مناطق حاشیه‌‌نشین نیز توجه خاص و ویژه داشته باشد.

این شهروند بیان داشت: تاکنون مسئولان مختلف بازدیدهای زیادی از منطقه داشته‌اند، اما هنوز اقدام چندانی برای بهبود وضعیت این منطقه صورت نگرفته است.

وی گفت: امیدواریم مسئولان همان طور که قدمی برای ورودی قاسم آباد برداشته‌اند نگاه پدرانه خویش را بیش از پیش به این منطقه نیز معطوف دارند.

جمال زهی افزود: این منطقه در مجاورت ریگ قرار گرفته است و هر جمعه بعد از ظهرها افراد بسیاری برای تفریح سالم و موتور سواری به ریگ می‌آیند اگر مسئولان بتوانند در این محل پیست موتور سواری یا ماشین سواری احداث کنند، این منطقه خود به خود رونق می‌گیرد.

منازل مسکونی مناطق حاشیه‌ای فاقد آب لوله‌کشی است

عبدالرحمن خردمند از دیگر اهالی منطقه نیز می‌گوید: یک خیابان و یا حتی کوچه‌ای با نام و نشان و آسفالت و جدول گذاری در این منطقه یافت نمی‌شود.

وی به مشکل نبود آب سالم و بهداشتی اشاره کرد و گفت: به شرکت آب و فاضلاب مراجعه کردیم اما مسئولان مربوطه اذعان داشتند باید شهرداری حریم خیابان‌ها و کوچه‌ها را مشخص کند تا لوله‌گذاری را انجام دهیم، نداشتن آب سالم و بهداشتی مردم را مجبور کرده تا به حوض انبارهایی که بدون رعایت بهداشت ساخته می‌شوند روی آورند که آب شور را برای نظافت به وسیله تراکتورهای سیار در آنها ذخیره می‌کنند و آب شیرین را هم هر ۲۰ لیتری ۲۵۰ تومان می‌خرند.

وی ادامه داد: بسیاری از خانه‌های مسکونی این مناطق فاقد آب لوله‌کشی هستند و مردم آب مورد نیاز خود را از تانکرهای داخل خیابان‌ها تهیه می‌کنند.

خردمند تصریح کرد: عمده جمعیت منطقه قاسم آباد به دلیل پایین بودن سطح سواد و مهارت به شغل‌های کاذب روی آورده‌اند به همین دلیل بیشتر مسائل و معضلات اجتماعی که در جامعه ظهور و بروز پیدا می‌کنند نشأت گرفته از مناطق حاشیه‌ای شهر است.

واحدهای مسکونی مناطق حاشیه‌ای پروانه ساختمان ندارند

امام جماعت مسجد حضرت علی(ع) این منطقه نیز اظهار داشت: سرانه فضای مسکونی در قاسم آباد زاهدان بسیار ناچیز است و بیشتر واحدهای مسکونی حاشیه فاقد پروانه ساختمان هستند.

مولوی عبدالستار شه بخش گفت: همچنین وجود مسیرهای روباز فاضلاب و فضاهای غیر بهداشتی در سطح شهر منجر به شیوع انواع بیماری‌ها در این منطقه شده است.

وی در زمینه سایر مشکلات این منطقه افزود: افرادی که در این منطقه زندگی می‌کنند کودکان و نوجوانانی هستند که برای

پرکردن اوقات فراغت خود نیاز به ورزش و تفریح سالم دارند، اما متأسفانه در این منطقه هیچ فضای تفریحی و یا سالن ورزشی احداث نشده به همین دلیل احتمال اینکه جوانان این منطقه به بیراهه کشیده شوند بسیار زیاد است.

امام جماعت مسجد علی‌اکبر(ع) گفت: تاکنون دولت برای رفع نیازها و مشکلات جوانان اهتمام زیادی ورزیده است، اما جوانان این منطقه از خدمات دولت محروم بوده‌ و هستند.

وی بیان کرد: خطرات بهداشتی بسیار زیادی مردم این منطقه را تهدید می‌کند زیرا خدمات بهداشتی در این مناطق بسیار ناچیز است به طوری که حتی یک داروخانه در این محله وجود ندارد.

این شهروند زاهدانی خاطرنشان کرد: مکانی برای جمع‌آوری زباله‌ها در این مناطق در نظر گرفته نشده و بیشتر زباله‌ها در سطح معابر ریخته می‌شود که این خود نیز خطرات بسیار زیادی را به دنبال خواهد داشت.

مولوی شه بخش افزود: مسیرهای منتهی به این منطقه بسیار بد بوده و حریم کوچه‌ها و خیابان‌ها مشخص نشده‌اند در واقع رفت‌وآمد در این مناطق به سختی صورت می‌گیرد و هیچ کوچه و خیابانی در این منطقه آسفالت نشده است.

کاهش ضریب احساس محرومیت در نقاط حاشیه‌ای امری ضروری است

کارشناس پیشگیری‌های امنیتی وضعی قوه قضاییه سیستان و بلوچستان نیز گفت: حاشیه‌‌نشینی شیوه جدیدی از زندگی شهری است که با تراکم بیش از حد جمعیت، تعارض فرهنگی، بی‌ثباتی اجتماعی، بیکاری، مشاغل کاذب، بی‌هویت، خشونت و احساس حقارت و آمادگی برای آشوب و انفجار همراه است.

غلامرضا باغ شیرین افزود: در تحقیقاتی که انجام شده، میزان درآمد و بیکاری، فقر فرهنگی و توزیع ناعادلانه اعتبارات بر امکانات حاشیه‌‌نشینان در وقوع جرائم اجتماعی تأثیر بسزایی دارد‌.

وی گفت: استانداری در تعیین اولویت‌های کاری سالانه خود که در برگیرنده هدایت بودجه‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و محرومیت‌زدایی است کاهش ضریب احساس محرومیت در میان حاشیه‌نشینان را لحاظ کند.

این کارشناس ادامه داد: همچنین باید با توجه به طرح شناسنامه مناطق بحران خیز اجتماعی، از محل بودجه‌های امنیتی، اعتباری اختصاص داده شود تا در شرایط قبل از بحران، حین بحران و بعد از بحران متناسب با وضعیت‌ اقدامات مربوط به شناسایی، کنترل و پیش‌بینی صورت پذیرد.

باغ شیرین اظهار داشت: تغییر نگرش مسئولان اجرایی و سیاسی به مناطق حاشیه‌نشین به عنوان یکی از اولویت‌های ساماندهی با محوریت رفع محرومیت‌ها و فرهنگ فقر حاکم بر آن نیز امری ضروری است.

وی گفت: افزایش امکانات بهداشتی و درمانی، آموزشی، اقتصادی و ایجاد محیط‌های اشتغال‌زایی برای کاهش و از بین بردن انگیزه‌های ارتکاب جرم، افزایش زمینه‌های مشارکت سیاسی، اجتماعی همراه با برنامه‌های اعتماد سازی مسئولان، تقویت اقدامات کنترل انتظام و امنیتی جمعیت در مناطق حاشیه‌نشینی به همراه انعکاس به موقع بر آوردهای ویژه، توسعه فعالیت‌های مرتبط با سازمان‌های مردم نهاد در حاشیه شهرها با محوریت برگزاری کارگاه‌های پیشگیری از وقوع جرم نیز از دیگر راهبردها و برنامه‌هایی است که در رفع محرومیت زدایی از مناطق حاشیه‌نشین مؤثر است.

حقوق شهروندی حاشیه‌نشینان به رسمیت شناخته شود

بنا به گفته کارشناسان یکی از علل پیدایش و گسترش حاشیه‌نشینی مهاجرت‌های بی رویه روستاییان به شهرها است که باید مسیر مهاجرت از روستا به شهر روند طبیعی به خود گیرد و ریشه فقر در روستاها خشکانده شود.

همچنین به رسمیت شناختن حقوق شهروندی ساکنان مناطق حاشیه‌نشین در برنامه‌ریزی‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و تأمین اعتبار مالی و پرداخت تسهیلات برای بهسازی و نوسازی واحدهای مسکونی آنها نیز در بهبود وضعیت حاشیه‌نشینان مؤثر است.

ایجاد اشتغال و کار آفرینی برای حاشیه‌نشینان به ویژه در بخش‌های تولیدی کشور به منظور کاهش بیکاری و اشتغال نیز نقش بسزایی در بهبود وضعیت حاشیه‌نشینان دارد.

بهترین راه برای ایجاد فرآیند جدید توسعه در اجتماعات حاشیه‌نشین، ساماندهی و بهسازی کالبدی به همراه توانمند سازی اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است و عامل اصلی برای ساماندهی و توانمند سازی، حاشیه‌نشینی ایجاد مدیریت یکپارچه در سطوح ملی و محلی است.

همچنین باید تدابیری برای بالابردن تخصص و مهارت نیروی کار موجود در نواحی حاشیه شهری از طریق آموزش‌های رسمی و فنی و حرفه‌ای برای بالابردن سطح تحصیلات و مهارت جوانان از راه تشویق به فراگیری علم و دانش اندیشیده شود.

گزارش از: مریم سرگزی

انتهای پیام/